Clean Agent คืออะไร
- เป็นระบบดับเพลิงที่ใช้ก๊าซสะอาด (เช่น FM-200, HFC-125, NOVEC) แทนน้ำ
- เหมาะสำหรับพื้นที่ที่มีอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์และอุปกรณ์สำคัญ เช่น ศูนย์ข้อมูล ห้องเซิร์ฟเวอร์ พิพิธภัณฑ์ ห้องสมุด
- ไม่ทิ้งคราบ ไม่กัดกร่อน และไม่เป็นอันตรายต่อผู้คนในพื้นที่
- เป็นระบบดับเพลิงที่ใช้ก๊าซสะอาด (เช่น FM-200, HFC-125, NOVEC) แทนน้ำ
- เหมาะสำหรับพื้นที่ที่มีอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์และอุปกรณ์สำคัญ เช่น ศูนย์ข้อมูล ห้องเซิร์ฟเวอร์ พิพิธภัณฑ์ ห้องสมุด
- ไม่ทิ้งคราบ ไม่กัดกร่อน และไม่เป็นอันตรายต่อผู้คนในพื้นที่
การทำงานของระบบ
- ทำงานโดยการปล่อยก๊าซที่ดูดซับความร้อนและยับยั้งปฏิกิริยาทางเคมีของไฟ
- ใช้เวลาปล่อยสารภายใน 10 วินาทีหรือน้อยกว่า
- ระบบต้องสามารถรักษาความเข้มข้นของก๊าซในห้องได้อย่างน้อย 10 นาทีเพื่อดับไฟอย่างสมบูรณ์
หลักการของระบบ Clean Agent
- ใช้สารดับเพลิงชนิดก๊าซที่ไม่ทิ้งคราบ ไม่กัดกร่อน และปลอดภัยต่ออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์
- เหมาะกับพื้นที่สำคัญ เช่น ศูนย์ข้อมูล ห้องเซิร์ฟเวอร์ ห้องควบคุมระบบต่าง ๆ
2. ประเภทของ Clean Agent ที่พบได้บ่อย
| ประเภท | วิธีการทำงาน | ความปลอดภัย | ข้อควรระวัง |
| FM-200 | ดูดซับความร้อน | ปลอดภัยสำหรับผู้ใช้งาน | กำลังถูกลดการใช้งานตามข้อบังคับสิ่งแวดล้อม |
| Inergen | ลดปริมาณออกซิเจนเหลือ ~12.5% | ปลอดภัยต่อการหายใจ | ต้องใช้ปริมาณมากและใช้พื้นที่จัดเก็บเยอะ |
| Novec 1230 | ดูดซับความร้อน | ปลอดภัยและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม | 3M หยุดผลิตภายในปี 2025 |
| Fluoro-K | ไม่มีกลิ่น ไม่กัดกร่อน | ปลอดภัยและต้นทุนต่ำ | ทางเลือกทดแทน FM-200 และ Novec |
| CO₂ | แทนที่ออกซิเจน | เป็นอันตรายต่อมนุษย์ | เหมาะกับพื้นที่ไม่มีคนอยู่ |
3. รูปแบบการใช้งานของระบบ
- Total Flooding: ปล่อยก๊าซครอบคลุมทั้งห้องเพื่อควบคุมไฟ
- Local Application: ใช้ก๊าซเฉพาะจุดที่เกิดไฟไหม้
- ระบบทำงานผ่านเซ็นเซอร์และแผงควบคุม เมื่อเกิดเหตุจะมีเสียงแจ้งเตือนก่อนปล่อยก๊าซ
สถานที่ที่ควรใช้ระบบนี้
- ศูนย์ข้อมูล (Data Center)
- ศูนย์โทรคมนาคม
- ห้องควบคุมอุตสาหกรรม
- ห้องเก็บเอกสารสำคัญ พิพิธภัณฑ์ ห้องแล็บ ฯลฯ
4. มาตรฐานและการบำรุงรักษา (NFPA)
| ระบบ | ทุก 6 เดือน | ทุกปี | ทุก 5 ปี | ทุก 12 ปี |
| Clean Agent | ตรวจน้ำหนักถัง | ทดสอบอุปกรณ์ + ทดสอบห้อง | ตรวจถัง | – |
| CO₂ | ตรวจน้ำหนักและแรงดันถัง | ทดสอบระบบควบคุม | ทดสอบถัง (ถ้าเคยปล่อย) | ทดสอบถัง (ถ้าไม่เคยปล่อย) |
| Commercial Kitchen | ตรวจระบบท่อ + สวิตช์ | Blow out ท่อ, ตรวจระบบโดยรวม | – | ทดสอบไฮโดรสแตติก 12 ปี |
มาตรฐานการตรวจสอบและบำรุงรักษา (อ้างอิง NFPA 2001 และ 12)
Clean Agent (ตาม NFPA 2001)
CO₂ (ตาม NFPA 12)
เหมือนกับ Clean Agent แต่เพิ่ม: ทุก 12 ปี: ตรวจสอบถังแบบไฮโดรสแตติก (ถ้ายังไม่เคยปล่อย)
สรุปรายการตรวจสอบตามระยะเวลา
- รายวัน: ตรวจสอบแรงดันถัง
- รายเดือน: ตรวจสอบพื้นที่ป้องกัน ระบบท่อ หัวฉีด สวิทช์ และสัญญาณเตือน
- ทุก 6 เดือน: ชั่งน้ำหนักถัง ตรวจสอบหัวควบคุม และความสมบูรณ์ของห้อง
- ทุกปี: ทดสอบการทำงานของระบบแบบสมบูรณ์
- ทุก 2 ปี: เป่าทำความสะอาดท่อส่งสาร
- ทุก 5 ปี: ตรวจสภาพถังด้วยสายตา และทดสอบแรงดัน
คำแนะนำในการตรวจสอบเพิ่มเติม
- แนะนำให้ใช้ Liquid Level Indicator เพื่อลดความเสี่ยงจากการยกถังไปชั่ง
- ควรมีจอแสดงสถานะระบบอยู่นอกพื้นที่ป้องกัน
ตรวจสอบการรั่ว, ความเสียหาย, สายสัญญาณ, สวิทช์ต่าง ๆ อย่างละเอียด
5. ระบบดับเพลิงพิเศษอื่น ๆ
- Dry Chemical: ใช้ผงเคมี เหมาะกับห้องพ่นสี ฯลฯ
- Foam: ใช้โฟมดับเพลิง เหมาะกับสถานที่เก็บของเหลวติดไฟ
- Kitchen System: ใช้เคมีเปียกสำหรับครัวเชิงพาณิชย์ ต้องเป็น UL-300 compliant
6. ข้อดีของระบบ Clean Agent / Special Hazard
- ดับเพลิงได้อย่างรวดเร็วในไม่กี่วินาที
- ไม่ทิ้งคราบหรือความเสียหายต่ออุปกรณ์
- ปลอดภัยต่อผู้ใช้งาน (ยกเว้น CO₂)
- สามารถออกแบบให้เหมาะกับพื้นที่เฉพาะได้
- ต้องการพื้นที่จัดเก็บถังสารน้อยกว่า CO₂ หรือก๊าซเฉื่อยทั่วไปถึง 7 เท่า