Fire prevention system inspection testing and maintenance

Fire prevention system inspection testing and maintenance
IDEAL 2025, Article

การตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบป้องกันอัคคีภัย

ระบบดับเพลิงถือเป็นระบบและอุปกรณ์ที่สำคัญยิ่ง (Critical system หรือ Critical Equipment) ของโรงงาน อาคารพาณิชย์ กุดัง ถังเก็บผลิตภัณฑ์ หรือบ้านอาศัย เพราะหากเกิดประกายเพลิง จนเพลิงลุกไหม้ แล้วไม่มีการแจ้งเตือนหรือเครื่องมือระงับแต่เนิ่นๆ เพลิงก็อาจจะขยายรุนแรงใหญ่โต จนยากระงับใว้ได้ ความสูญเสียของทรัพย์สิน ธุรกิจ และบุคคลก็จะตามมาอย่างมหาศาล


    การตรวจสอบและบำรุงรักษาอุปกรณ์ความปลอดภัยจากอัคคีภัยต้องทำอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้แน่ใจว่าอุปกรณ์ทำงานได้อย่างถูกต้องและเป็นไปตามมาตรฐานที่กำหนด ซึ่งรวมถึงการตรวจสอบสัญญาณเตือนไฟไหม้ ระบบสปริงเกลอร์ ถังดับเพลิง และองค์ประกอบอื่น ๆ เพื่อระบุปัญหาหรือความเสียหายที่อาจส่งผลต่อประสิทธิภาพของระบบ หากระบบส่วนไดส่วนหนึ่งไม่ทำงาน หรือทำงานไม่ถูกต้อง จะส่งผลให้ระบบอื่นมีปัญหาด้วย การดับเพลิงก็จะมีปัญหา  

     การบำรุงรักษายังรวมถึงการแก้ไขปัญหาที่พบ เช่น การซ่อมแซม การเปลี่ยนอุปกรณ์ หรือการอัปเดตระบบ แบบ การขยายต่อเติม ซอฟแวร์ เป็นต้น   

ระบบป้องกันอัคคีที่ต้องมีการตรวจสอบ ได้แก่

  • การตรวจสอบระบบหัวฉีดน้ำดับเพลิง (Fire Sprinkler Inspections)
  • การตรวจสอบและทดสอบสัญญาณเตือนไฟไหม้
  • การตรวจสอบถังดับเพลิง
  • การตรวจสอบระบบดับเพลิงในครัว (เช่น ระบบในเครื่องดูดควัน)
  • การตรวจสอบระบบดับเพลิงที่ไม่ใช้น้ำ
  • การตรวจสอบและทดสอบวาล์วกันน้ำย้อนกลับ (Backflow Preventers)    
การตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบป้องกันอัคคีภัย

ความน่าเชื่อถือ (Reliability) ของระบบและอุปกรณ์  

ความน่าเชื่อถือ (Reliability) ของระบบป้องกันเพลิง และอุปกรณ์ที่ใช้ในระบบจะถือเป็นเรื่องสำคัญอันดับหนึ่ง จะต้องให้ความมั่นใจได้ว่าระบบมีความสามารถในการตรวจจับและตอบสนองต่อเหตุไฟไหม้อย่างถูกต้อง แม่นยำ ไม่มีการขัดข้อง จะมีแจ้งเตือนเมื่อเกิดเหตุเพลิงไหม้ เฉพาะเมื่อมีสิ่งกระตุ้นเมื่อเกิดเพลิงใหม้ขึ้นจริงๆ กล่าวง่าย ๆ ก็คือมีการแจ้งเตือนที่รวดเร็วและแม่นยำ และช่วยขจัดและหลีกเลี่ยง “การแจ้งเตือนที่ไม่ต้องการ”

    ตามกฎของเมอร์ฟี (Murphy’s Law) ที่ว่า “อะไรก็ตามที่สามารถผิดพลาดได้ มันจะผิดพลาด” เราสามารถสรุปได้ว่า ทุกระบบจะต้องประสบกับความล้มเหลวของส่วนประกอบใดส่วนประกอบหนึ่งในช่วงอายุการใช้งาน

    ความน่าเชื่อถือของระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้ เช่นเดียวกับระบบอิเล็กทรอนิกส์อื่น ๆ สามารถคำนวณได้ด้วยวิธีที่พัฒนาโดยนักวิทยาศาสตร์ชาวเยอรมันชื่อ Robert Lusser ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ซึ่งค้นพบว่า ความน่าเชื่อถือของระบบทั้งหมดเท่ากับผลคูณของความน่าเชื่อถือของแต่ละชิ้นส่วนย่อย

    งานวิจัยเกี่ยวกับความน่าเชื่อถือของระบบต่าง ๆ พบว่า สำหรับระบบทางกายภาพส่วนใหญ่ เมื่อพล็อตอัตราความล้มเหลวกับเวลา จะได้กราฟในลักษณะที่เรียกว่า “รูปอ่างอาบน้ำ” (Bathtub Curve) โดยกราฟนี้เริ่มจากช่วงที่มีอัตราความล้มเหลวสูงในระยะเริ่มต้น จากนั้นจะราบเรียบในช่วงกลางของวงจรชีวิตผลิตภัณฑ์ และเพิ่มขึ้นอีกครั้งในช่วงปลายอายุการใช้งาน

    ระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้ที่ไม่มีโปรแกรมการปฏิบัติตามข้อกำหนดของกฎหมายอย่างครบถ้วน ก็ไม่ต่างอะไรกับรถยนต์ที่มีเพียงสามล้อ แปลว่า หากไม่มีการตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาตามมาตรฐานหรือกฎหมาย ระบบก็ไม่สมบูรณ์ และไม่สามารถให้ความปลอดภัยได้อย่างแท้จริง เปรียบได้กับรถยนต์ที่วิ่งไม่ได้หากขาดล้อไปหนึ่งล้อ

     การออกแบบและการก่อสร้างระบบ จะต้องคำนึงถึงความน่าเชื่อถือได้เป็นเป้าหมายหลัก

    แรงผลักดันทีอยู่เบื้องหลังของทุกโปรแกรมการตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาต่างๆ คือ ความจำเป็นในการทำให้ระบบมีความน่าเชื่อถือสูงที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้

ความน่าเชื่อถือของระบบเกิดจากองค์ประกอบหลัก 4 ประการ ได้แก่

  • การออกแบบระบบ
  • การติดตั้ง
  • อุปกรณ์ที่ใช้
  • โปรแกรมการบำรุงรักษา

    การตรวจสอบและทดสอบระบบในระยะเริ่มต้นควรช่วยระบุปัญหาที่อาจเกิดจากการออกแบบไว้ล่วงหน้า เพื่อให้สามารถแก้ไขได้ก่อนที่ระบบจะถูกนำมาใช้งานจริง

    ตัวอย่างเช่น: การติดตั้งเครื่องตรวจจับควันในบริเวณที่มักจะมีละอองลอย (aerosols) อยู่เป็นประจำ เช่น พื้นที่ทำอาหาร ถือเป็นการออกแบบที่ไม่เหมาะสม เพราะอาจทำให้เกิดการแจ้งเตือนที่ผิดพลาดได้ การตรวจสอบและทดสอบเบื้องต้นควรสามารถตรวจพบปัญหาที่เกี่ยวข้องกับ การติดตั้งระบบ ได้ด้วย เช่น

  • การเดินสายไฟ
  • ขั้วสกรูที่หลวม
  • การเลือกใช้ท่อร้อยสาย (Raceways) ที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมหรือสภาพอากาศ

อุปกรณ์ของระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้ทั้งระบบจะต้องความน่าเชื่อถือสูง การผลิตต้องทำภายใต้โปรแกรมกระบวนการผลิตที่มีการควบคุมคุณภาพที่เข้มงวด และต้องผ่านการตรวจสอบโดยห้องปฏิบัติการทดสอบอิสระ ที่เป็นที่ยอมรับในระดับประเทศ เช่น องค์การUnderwriters Laboratories (UL)

    โปรแกรมการตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้ มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการบรรลุวัตถุประสงค์ของการออกแบบระบบ เพราะเป็นวิธีที่ช่วยให้สามารถตรวจพบปัญหาต่าง ๆ ได้

    การดำเนินการตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาอย่างต่อเนื่อง ยังช่วยให้สามารถค้นพบการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ภายในอาคาร เช่น

  • การเปลี่ยนแปลงการใช้งานพื้นที่ (Occupancy)
  • การเปลี่ยนแปลงผังภายในอาคาร (Layout)
    รวมถึงตรวจสอบว่าอุปกรณ์หลักในระบบ เช่น อุปกรณ์ตรวจจับ ควบคุม และแจ้งเตือน ยังสามารถทำงานได้อย่างถูกต้อง

    ระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้ที่ไม่มีโปรแกรมการดูแลอย่างครบถ้วนตามข้อกำหนดของกฎหมาย ก็ไม่ต่างอะไรกับรถที่มีแค่สามล้อ

    ความน่าเชื่อถือ (Reliability) เป็นสิ่งที่เน้นย้ำถึงความจำเป็นในการ บำรุงรักษาระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้ มาตรฐาน NFPA 72 – National Fire Alarm and Signaling  Code ได้ระบุข้อกำหนดนี้ไว้อย่างชัดเจน และวางความรับผิดชอบในการตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาเป็นของ เจ้าของหรือผู้ดูแลสถานที่ โดยตรง

การตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบดับเพลิงตามมาตรฐานของ NFPA

NFPA – National Fire Protection Association เป็นมาตรฐานควบคุมการป้องกันเพลิงไหม้ของประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งประเทศไทยก็ประยุกติ์ใช้อยู่

    NFPA 25 คือมาตรฐานสำหรับการตรวจสอบ การทดสอบ และการบำรุงรักษาระบบป้องกันอัคคีภัยที่ใช้น้ำ โดยมีจุดประสงค์เพื่อกำหนดข้อกำหนดขั้นต่ำในการตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษา (ITM) เพื่อให้เกิดการป้องกันชีวิตและทรัพย์สินจากอัคคีภัยในระดับที่เหมาะสม

    มาตรา 5:18 ของมาตรฐาน NFPA 25 จากฉบับปี 2017 ถึงปี 2024

 
    NFPA 58 กำหนดรายละเอียดทางเทคนิคที่จำเป็นต่อการก่อสร้าง การใช้งาน และการบำรุงรักษาสถานประกอบการที่เกี่ยวข้องกับก๊าซปิโตรเลียมเหลว (LPG) อย่างปลอดภัย


    NFPA 59 กำหนดมาตรฐานสำหรับโรงงานบริการสาธารณูปโภคที่ใช้ก๊าซ

    NFPA 72 หรือที่รู้จักกันในชื่อ “National Fire Alarm and Signaling Code” กำหนดมาตรฐานขั้นต่ำสำหรับการติดตั้ง การทำงาน การทดสอบ การตรวจสอบ และการบำรุงรักษาระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้ในเชิงพาณิชย์

ความสำคัญของการตรวจสอบและบำรุงรักษาเชิงป้องกันสำหรับระบบป้องกันอัคคีภัยในเชิงพาณิชย์

ระบบป้องกันอัคคีภัยในเชิงพาณิชย์ เช่น ระบบสปริงเกลอร์, วาล์วกันน้ำย้อนกลับ (Backflow Preventers), ระบบดับเพลิงอัตโนมัติ, ถังดับเพลิง และสัญญาณเตือนไฟไหม้ มีไว้เพื่อปกป้องพนักงานและลูกค้าของคุณจากอันตราย และช่วยให้ธุรกิจดำเนินต่อไปได้อย่างปลอดภัย นี่จึงเป็นเหตุผลว่าทำไมการตรวจสอบระบบป้องกันอัคคีภัยจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง

    การตรวจสอบเชิงป้องกันโดยบริษัทผู้เชี่ยวชาญด้านการตรวจสอบอัคคีภัย ช่วยให้มั่นใจว่าอุปกรณ์และระบบป้องกันไฟของคุณยังคงอยู่ในสภาพที่ใช้งานได้อย่างสมบูรณ์ และสามารถทำหน้าที่หยุดยั้งการลุกลามของไฟได้อย่างมีประสิทธิภาพ

    คำกล่าวที่ว่า “กันไว้ดีกว่าแก้” ไม่เคยจริงไปกว่านี้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริบทของการตรวจสอบระบบป้องกันอัคคีภัยในร้านค้าปลีกหลายสาขา ศูนย์กระจายสินค้า ร้านอาหาร หรือโรงภาพยนตร์

การตรวจสอบและบำรุงรักษาเชิงป้องกัน

การดูแลชีวิตของผู้ที่อยู่ภายในอาคารควรเป็นความสำคัญอันดับหนึ่ง เนื่องจากไม่สามารถคาดเดาได้ว่าไฟจะเกิดขึ้นเมื่อใด การตรวจสอบระบบป้องกันอัคคีภัยอย่างสม่ำเสมอจึงเป็นวิธีป้องกันที่ดีที่สุดเพื่อหลีกเลี่ยงการทำงานผิดพลาดของระบบเมื่อเกิดเหตุจำเป็น

การตรวจสอบยังช่วยระบุว่าควรซ่อมบำรุงหรืออัปเดตส่วนใดของระบบ

    นอกจากนี้ ยังมีโทษปรับจำนวนมากหากไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานของ NFPA 72 หรือข้อกำหนดของหน่วยงานท้องถิ่นที่มีอำนาจ (AHJ) รวมถึงกฎระเบียบของ International Code Council (ICC) และข้อกำหนดจากบริษัทประกันภัย

ประโยชน์ของการตรวจสอบระบบป้องกันอัคคีภัยอย่างสม่ำเสมอ ได้แก่

สร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่ปลอดภัยในทุกสถานที่
✔ ป้องกันค่าปรับจากสัญญาณเตือนไฟไหม้ลวงหรือการไม่ปฏิบัติตามกฎหมาย
✔ ช่วยให้ธุรกิจดำเนินได้ต่อเนื่อง ลดการสูญเสียในระยะยาว
✔ ประหยัดค่าใช้จ่ายจากอุปกรณ์ที่ชำรุดหรือเกิดสนิม
✔ ลดความเครียดและเพิ่มความมั่นใจเมื่อมีการตรวจสอบจากเจ้าหน้าที่โดยไม่แจ้งล่วงหน้า
✔ สร้างความเชื่อมั่นให้กับพนักงาน ผู้มาเยือน และลูกค้า

การตรวจสอบระบบหัวฉีดน้ำดับเพลิง (Fire Sprinklers Inspections)

การตรวจสอบระบบหัวฉีดน้ำดับเพลิงถือเป็นหนึ่งในขั้นตอนสำคัญที่สุดของการตรวจสอบระบบป้องกันอัคคีภัย รหัสความปลอดภัยจากอัคคีภัยที่นำมาใช้บังคับ กำหนดให้สถานประกอบการเชิงพาณิชย์และองค์กรไม่แสวงหากำไรทั้งหมด ต้องปฏิบัติตาม มาตรฐาน NFPA 25 ซึ่งเป็นมาตรฐานสำหรับการตรวจสอบ การทดสอบ และการบำรุงรักษาระบบป้องกันอัคคีภัยที่ใช้น้ำ

    มาตรฐานดังกล่าวกำหนดให้บางรายการตรวจสอบสามารถดำเนินการได้โดยพนักงานที่ได้รับการฝึกอบรม ขณะที่บางรายการต้องดำเนินการโดย ช่างผู้เชี่ยวชาญที่มีใบอนุญาต หรือ ผู้ตรวจสอบระบบหัวฉีดน้ำดับเพลิง

การตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบป้องกันอัคคีภัย

    การตรวจสอบแบ่งออกเป็นหมวดหมู่ ดังนี้

  • รายสัปดาห์ (โดยพนักงาน): ตรวจสอบมาตรวัด (Gauges) และวาล์วควบคุมของระบบแบบแห้ง, พรีแอคชัน, และเดลลูจ
  • รายเดือน (โดยพนักงาน): ตรวจสอบมาตรวัดและวาล์วแจ้งเตือนของระบบท่อเปียก
  • รายปี (โดยผู้เชี่ยวชาญ): ตรวจสอบอาคาร, อุปกรณ์แขวน/ค้ำยันกันแผ่นดินไหว, ท่อ/ข้อต่อ, หัวฉีด, ป้ายข้อมูล, หัวฉีดสำรอง, วาล์วพรีแอคชัน/เดลลูจ, วาล์วท่อแห้ง, และอุปกรณ์กันน้ำย้อนกลับ
  • ทุก 5 ปี (โดยผู้เชี่ยวชาญ): ตรวจสอบภายในของท่อฉีดน้ำ, สิ่งอุดตัน, และวาล์วกันกลับ

 ตามรายงาน U.S. Experience with Sprinklers 2017 ของ NFPA

    การชำรุดของระบบหัวฉีดน้ำมีการรายงาน 660 ครั้งต่อปี ซึ่งเกิดบ่อยเป็น 2 เท่าของกรณีที่หัวฉีดทำงานแต่ไม่สามารถควบคุมเพลิงได้
    ในกรณีที่หัวฉีดทำงานแต่ไม่สามารถควบคุมไฟได้ 51% เกิดจากน้ำไม่สามารถไปถึงต้นเพลิงได้

การตรวจสอบและทดสอบวาล์วกันน้ำย้อนกลับ (Backflow Preventer Inspections & Testing)

    หน่วยป้องกันน้ำย้อนกลับ (Backflow Preventer Assembly) ต้องอยู่ในสภาพที่ใช้งานได้ดีด้วยเหตุผลหลัก 2 ประการ:

  1. เพื่อรักษาความสะอาดและความปลอดภัยของน้ำดื่มในอาคาร
  2. เพื่อให้แน่ใจว่าระบบหัวฉีดน้ำดับเพลิงสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

    ดังนั้นตามกฎหมาย อุปกรณ์นี้ ต้องได้รับการตรวจสอบอย่างน้อยปีละครั้ง โดย บริษัทตรวจสอบระบบหัวฉีดน้ำที่ได้รับใบอนุญาต (ไม่ใช่เฉพาะช่าง Backflow)

    ตามข้อมูลจาก Certified Commercial Property Inspectors Association (CCPIA)
    สำนักงานปกป้องสิ่งแวดล้อมของสหรัฐฯ (EPA) กำหนดให้แต่ละเทศบาลมีหน้าที่รับผิดชอบในความสะอาดของน้ำดื่มในพื้นที่ของตน ดังนั้นข้อกำหนดในการตรวจสอบอุปกรณ์กันน้ำย้อนกลับในเชิงพาณิชย์อาจแตกต่างกันไปเล็กน้อยในแต่ละภูมิภาค

ข้อกำหนดทั่วไปในการตรวจสอบ Backflow ได้แก่

  • ตรวจสอบเมื่อมีการติดตั้งครั้งแรกโดยช่างประปาที่ได้รับอนุญาต
  • ตรวจสอบ/ทดสอบประจำปีของจุดควบคุมการเชื่อมต่อข้าม (Cross-connection) และอุปกรณ์ Backflow โดยช่างที่มีใบอนุญาต
  • ตรวจสอบและทดสอบหลังจากการซ่อมแซม การเปลี่ยน หรือการย้ายตำแหน่ง
การตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบป้องกันอัคคีภัย

การตรวจสอบระบบดับเพลิงที่ไม่ใช้น้ำ (Non-Water-Based Fire Suppression Inspections)

    ระบบดับเพลิงแบบไม่ใช้น้ำมีลักษณะและการทำงานคล้ายกับระบบหัวฉีดน้ำดับเพลิง แต่แทนที่จะใช้น้ำ จะใช้สารเคมี ก๊าซ หรือโฟมในการดับไฟ โดยทำหน้าที่ตัดออกซิเจนและควบคุมเพลิง

    ระบบดับเพลิงประเภทนี้ต้องได้รับการตรวจสอบปีละ 2 ครั้ง โดยช่างเทคนิคที่ได้รับใบอนุญาตด้านความปลอดภัยจากอัคคีภัย เพื่อให้แน่ใจว่า

  • มีสารดับเพลิงที่สะอาดเพียงพอ
  • ภาชนะบรรจุมีแรงดันที่เหมาะสม
  • ไม่มีความเสียหายที่มองเห็นได้บนตัวถัง

เนื่องจากแต่ละระบบใช้สารที่แตกต่างกัน การบังคับใช้จึงอิงตามมาตรฐานที่แตกต่างกัน เช่น: NFPA 12, NFPA 11, NFPA 16, NFPA 1901, NFPA 2001, NFPA 72, NFPA 96 และข้อกำหนดของหน่วยงานท้องถิ่น (AHJ)

การตรวจสอบระบบดับเพลิงในเครื่องดูดควันของห้องครัว (Kitchen Hood Fire Suppression System Inspections)

การตรวจสอบระบบดับเพลิงในห้องครัวช่วยปกป้องชีวิตของพนักงานครัวและลูกค้าได้อย่างแท้จริง

    ตามมาตรฐาน NFPA 96 ระบบดับเพลิงในเครื่องดูดควัน ต้องตรวจสอบทุก 6 เดือน โดยบริษัทที่ได้รับอนุญาตด้านความปลอดภัยจากอัคคีภัย

ผู้เชี่ยวชาญจะตรวจสอบว่า หากเกิดเพลิงไหม้ ระบบจะ

  • ทำงานอัตโนมัติ
  • ดับไฟอย่างมีประสิทธิภาพ
  • ตัดแหล่งพลังงาน (แก๊สหรือไฟฟ้า) ที่จ่ายให้กับอุปกรณ์

AIE แนะนำให้เจ้าของร้านอาหารหรือผู้จัดการครัวทำการตรวจสอบด้วยตนเองแบบเบื้องต้นทุกเดือน โดยให้ดำเนินการ

  • ตรวจสอบคราบไขมันที่สะสมหรืออุดตัน
  • ตรวจสอบแผ่นกรองที่เต็มไปด้วยไขมัน
  • ตรวจสอบหัวฉีดและท่อดับเพลิงว่ามีความเสียหายหรือไม่
  • มองหาสิ่งผิดปกติหรือสิ่งที่ดูน่าสงสัย

หมายเหตุ: คราบไขมันในเครื่องดูดควันสามารถติดไฟได้เมื่ออุณหภูมิถึงประมาณ 700°F
ในขณะที่เปลวไฟจากอุปกรณ์ทำอาหารมักสูงถึง 1,800°F การบำรุงรักษาอย่างสม่ำเสมอช่วยป้องกันการลุกไหม้และการลุกลามของไฟผ่านระบบท่อดูดควัน

การตรวจสอบและการเฝ้าระวังระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้ (Fire Alarm Inspections & Monitoring)

    ทุกอาคารหรือสถานที่ของธุรกิจ ไม่ว่าจะเป็นโรงงวน อาคารสำนักงาน ร้านค้าปลีก ห้างค้าปลีกขนาดใหญ่ ซูเปอร์มาร์เก็ต ศูนย์กระจายสินค้า ร้านอาหาร หรือโรงภาพยนตร์ ต้องมีระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้ที่เป็นไปตามมาตรฐานของ AHJ และ NFPA 72 และมีการตรวจสอบเป็นประจำตามนี้

  • รายสัปดาห์ (โดยพนักงานที่ผ่านการฝึกอบรม) ตรวจสอบอุปกรณ์ของระบบเตือนไฟไหม้ แผงควบคุม แหล่งจ่ายไฟ ฟิวส์ หลอด LED และสัญญาณเตือนผิดพลาด
  • รายเดือน (โดยพนักงานที่ฝึกอบรม) ตรวจสอบสภาพของแบตเตอรี่ เช่น สนิมหรือการกัดกร่อน
  • ทุก 6 เดือน (โดยช่างที่ได้รับอนุญาต) ตรวจสอบอุปกรณ์เริ่มต้น เช่น เครื่องตรวจจับความร้อน ควัน ฝุ่น
  • รายปี (โดยช่างที่ได้รับอนุญาต) ตรวจสอบอุปกรณ์และส่วนประกอบของระบบเตือนไฟทั้งหมด

การตรวจสอบถังดับเพลิง (Fire Extinguisher Inspections)

ตามข้อกำหนดของ OSHA และ NFPA ถังดับเพลิงต้องได้รับการตรวจสอบรายเดือนเพื่อให้แน่ใจว่า

  • เข็มวัดแรงดันอยู่ในโซนสีเขียว (เต็ม)
  • สายยางไม่มีความเสียหาย
  • สลักนิรภัยอยู่ในตำแหน่งและแน่นหนา

การตรวจสอบรายเดือน สามารถดำเนินการโดยพนักงานที่ผ่านการอบรม โดยลงชื่อย่อและวันที่ด้านหลังของแท็กถัง

    การตรวจสอบรายปี ต้องดำเนินการโดยผู้เชี่ยวชาญที่ได้รับใบรับรอง และรายงานผลต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

การตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบป้องกันอัคคีภัย
การตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบป้องกันอัคคีภัย

ให้เป็นไปตามข้อกำหนดการตรวจสอบระบบดับเพลิงทั้งหมด โดยบริษัทตรวจสอบระบบไฟ AIE

    วิธีที่ง่ายและปลอดภัยที่สุดในการปฏิบัติตามกฎหมายและข้อกำหนดการตรวจสอบระบบป้องกันอัคคีภัยระดับประเทศและระดับภูมิภาค ไม่ว่าจะในร้านค้าปลีก ซูเปอร์มาร์เก็ต หรือสถานที่เชิงพาณิชย์หลายแห่ง คือการร่วมมือกับ AIE กับเจ้าของ

    ตั้งแต่ปี 1983 เป็นต้นมา AIE ใช้แนวทางเชิงป้องกันแบบครบวงจรในการตรวจสอบระบบไฟ ช่วยลดความยุ่งยากในการจัดการด้านนี้ พร้อมทำหน้าที่เป็นที่ปรึกษาบุคคลที่สาม ดูแลการเตรียมความพร้อมก่อนตรวจสอบ และเป็นตัวแทนของคุณในการตรวจสอบตามกำหนด

ความเข้าใจเกี่ยวกับการทดสอบและบำรุงรักษาระบบแจ้งเหตุเพลิงไหม้เชิงพาณิชย์

การติดตั้งระบบที่ดีไม่เพียงพอ ต้องมีการตรวจสอบและบำรุงรักษาเป็นประจำ เพื่อให้ระบบทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและป้องกันชีวิตและทรัพย์สิน

การตรวจสอบและบำรุงรักษาระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้ (Fire Alarm System)

ระบบ BMA (Fire Alarm System) เป็นส่วนหนึ่งของการป้องกันอัคคีภัยเชิงป้องกัน ติดตั้งภายในอาคาร เพื่อ

  • แจ้งเตือนเมื่อเกิดควัน ไฟ หรือก๊าซ
  • เชื่อมต่อกับหน่วยดับเพลิง
  • เริ่มต้นระบบดับเพลิงอัตโนมัติ เช่น เปิดช่องระบายควัน ปิดประตูหนีไฟ ฯลฯ

    ข้อบังคับในการตรวจสอบและบำรุงรักษา

  • หากระบบเป็นไปตามข้อกำหนดของอาคาร ต้อง ตรวจสอบรายไตรมาส (ทุก 3 เดือน) และ บำรุงรักษารายปี
  • เฉพาะผู้เชี่ยวชาญที่มีใบรับรอง เท่านั้นที่สามารถดำเนินการบำรุงรักษาได้
  • การตรวจสอบสามารถทำโดยเจ้าหน้าที่ของอาคารที่ได้รับการอบรมอย่างถูกต้อง

    รายละเอียดการตรวจสอบ (ตามมาตรฐาน DIN 14675)

  • ทุกไตรมาส: ตรวจสอบคราบฝุ่น ความเสียหาย การเปลี่ยนแปลงโครงสร้าง
  • ทุกปี: ปิดระบบชั่วคราว ตรวจสอบสัญญาณ ตรวจสอบการเชื่อมต่อกับอุปกรณ์ เช่น ช่องระบายควัน, ประตูหนีไฟ, ลิฟต์ ฯลฯ

        ส่วนประกอบที่ต้องเปลี่ยนตามระยะเวลา

  • แบตเตอรี่: ทุก 4 ปี
  • เครื่องตรวจจับไฟ
    • มีระบบชดเชยฝุ่น: ไม่เกิน 8 ปี
    • ไม่มีระบบชดเชยฝุ่น: ไม่เกิน 5 ปี

     ตรวจสอบเป็นรายไตรมาสละ 25% ของอุปกรณ์ เพื่อครอบคลุมทั้งระบบภายใน 1 ปี

         คุณภาพในการตรวจสอบ

  • ใช้แบบฟอร์มเช็กลิสต์
  • บันทึกลงสมุดปฏิบัติงาน
  • ออกใบรับรองการตรวจสอบตามมาตรฐาน DIN 14675, DIN VDE 0833 และ ISO 9001

    เจ้าหน้าที่ของเราผ่านการอบรมต่อเนื่องทุก 4 ปีที่ Fire Safety Academy

 ตู้ควบคุมสัญญาณเตือนไฟไหม้ (Fire Alarm Control Cabinet / Fire Alarm Control Panel)

    รายการตรวจสอบตู้ควบคุมสัญญาณเตือนไฟไหม้ประกอบด้วย

  1. ตรวจสอบระบบไฟฟ้าและแหล่งจ่ายไฟ
    1. ตรวจสอบความเสถียรของระบบจ่ายไฟหลักและแบตเตอรี่สำรอง
    1. วัดค่ากระแสและแรงดันไฟฟ้าให้อยู่ในเกณฑ์ที่กำหนด
  2. ตรวจสอบระบบเซนเซอร์และอุปกรณ์ที่เชื่อมต่อ
    1. ตรวจสอบการเชื่อมต่อกับเครื่องตรวจจับควัน, ความร้อน, และอุปกรณ์ป้อนสัญญาณต่าง ๆ
    1. ทดสอบให้แน่ใจว่าอุปกรณ์ทุกชิ้นสามารถส่งสัญญาณเตือนไปยังตู้ควบคุมได้ตามปกติ
  3. ตรวจสอบโปรแกรมและการตั้งค่าระบบ
    1. ตรวจสอบการตั้งค่าซอฟต์แวร์และฟังก์ชันของระบบควบคุม
    1. อัปเดตการตั้งค่าให้เป็นไปตามมาตรฐานปัจจุบันหากจำเป็น
  4. ตรวจสอบโครงสร้างและความสะอาดของตู้ควบคุม
    1. ตรวจสอบสภาพตู้ควบคุมว่ามีความเสียหาย ฝุ่น หรือสิ่งแปลกปลอมหรือไม่
    1. ทำความสะอาดภายในตู้เพื่อลดความเสี่ยงจากการลัดวงจรหรือระบบรวน
  5. บันทึกข้อมูลและให้คำแนะนำ
    1. จัดเก็บข้อมูลผลการตรวจสอบ
    1. ให้คำแนะนำในการบำรุงรักษาหรือการแก้ไขจุดบกพร่อง

มาตรฐานการสอบเทียบเครื่องมือ

เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการตรวจสอบ ได้รับการสอบเทียบตามมาตรฐาน ISO 17025 เพื่อความแม่นยำ น่าเชื่อถือ และเป็นไปตามข้อกำหนดทางวิศวกรรมความปลอดภัย

การตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบป้องกันอัคคีภัย

การตรวจสอบตู้ควบคุมระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้ (Fire Alarm Control Panel)

        การตรวจสอบระบบไฟฟ้าและแหล่งจ่ายไฟ

  • ตรวจสอบความพร้อมของระบบไฟหลักและระบบสำรอง รวมถึงแบตเตอรี่ ให้สามารถจ่ายไฟได้ต่อเนื่อง
  • ตรวจสอบสายไฟภายในตู้ควบคุมให้เป็นระเบียบ ปลอดภัยจากการลัดวงจร
  • วัดค่าแรงดันไฟฟ้า (Voltage) และกระแสไฟฟ้า (Current) ทั้งกระแสสลับ (VAC) และกระแสตรง (VDC) ให้สอดคล้องกับมาตรฐาน

        การตรวจสอบการทำงานของระบบสัญญาณเตือน

  • ตรวจสอบการทำงานของอุปกรณ์ตรวจจับ (เซนเซอร์), ไซเรน และอุปกรณ์เชื่อมต่ออื่น ๆ ทุกชนิด
  • ทดสอบการส่งสัญญาณเตือนให้มีความถูกต้อง รวดเร็ว และแม่นยำ
  • ตรวจสอบการแสดงผลและสัญญาณเตือนเมื่อเกิดความผิดปกติ
  • ทดสอบการ รีเซ็ตระบบ (System Reset) เพื่อให้แน่ใจว่าระบบสามารถกลับมาใช้งานได้อย่างถูกต้องหลังเกิดเหตุ

         การบันทึกและรายงานผล

  • บันทึกผลการตรวจสอบทั้งหมดอย่างเป็นระบบ
  • จัดทำรายงานสรุปสถานะการทำงานของระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้

การทดสอบฟังก์ชันและการทำความสะอาด (Function Test & Cleaning)

รายการตรวจสอบฟังก์ชันของระบบ

  • ตรวจสอบความถูกต้องของการเดินสายไฟที่ Mainboard, Cards และ Terminals
  • ตรวจสอบสภาพของขั้วแบตเตอรี่ และประสิทธิภาพการจ่ายไฟ
  • ตรวจสอบไฟแสดงสถานะ (LEDs) และปุ่มควบคุมบนตู้ควบคุม
  • ทดสอบการทำงานของระบบแจ้งเหตุเพลิงไหม้เพื่อให้มั่นใจว่าสามารถใช้งานได้จริงในกรณีฉุกเฉิน
  • ทำความสะอาดภายในตู้ควบคุม เพื่อป้องกันฝุ่นละออง ความชื้น และสิ่งปนเปื้อนที่อาจส่งผลต่อการทำงานของระบบ
การตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบป้องกันอัคคีภัย

การบำรุงรักษาอุปกรณ์ระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้  (Maintenance of Fire Alarm Equipment)

    ปัญหาสัญญาณเตือนไฟไหม้ดังเองโดยไม่มีเหตุ หนึ่งในสาเหตุที่พบบ่อยของการทำงานผิดปกติของระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้ คือ การขาดการดูแลทำความสะอาด ทำให้เกิดปัญหา เช่น:

  • ฝุ่นละอองสะสมในเครื่องตรวจจับ
  • แมลงหรือแมงมุมเข้าไปในตัวอุปกรณ์และทำให้วงจรเสียหาย
  • อุปกรณ์ส่งสัญญาณผิดพลาดโดยไม่เกิดเหตุจริง

    แนวทางแก้ไข: การบำรุงรักษาอย่างสม่ำเสมอ

“ใส่ใจในทุกรายละเอียด เพื่อให้อุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ของลูกค้า ทำงานได้เต็มประสิทธิภาพ”

  • ถอดอุปกรณ์เพื่อตรวจสอบภายในและทำความสะอาด
  • ตรวจสอบสภาพอุปกรณ์ด้วยสายตา (Visual Inspection)
  • ทำความสะอาดตัวเซนเซอร์และโครงสร้าง เพื่อป้องกันฝุ่นและสิ่งแปลกปลอม

    การดูแลรักษาอย่างสม่ำเสมอจะช่วยลดความเสี่ยงจากอุบัติเหตุเพลิงไหม้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบป้องกันอัคคีภัย

เครื่องตรวจจับความร้อน (Heat Detector)

  การตรวจสอบเครื่องตรวจจับความร้อนควรครอบคลุมดังนี้

  •  ตรวจสอบค่าการทำงานของเซนเซอร์ (Sensitivity Setting): ให้แน่ใจว่าตั้งค่าความไวถูกต้องตามมาตรฐาน
  •  ตรวจสอบเวลาตอบสนองต่ออุณหภูมิ (Response Time): ตรวจสอบว่าตัวตรวจจับตอบสนองต่อความร้อนภายในเวลาที่กำหนด
  • ทดสอบความสมบูรณ์ของวงจร (Circuit Integrity): เพื่อให้แน่ใจว่าอุปกรณ์ยังสามารถทำงานได้อย่างปลอดภัย และไม่มีสายไฟขาดหรือชำรุด

ทุกขั้นตอนต้องเป็นไปตามมาตรฐานสากล เพื่อให้พร้อมใช้งานในทุกสถานการณ์

การตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบป้องกันอัคคีภัย

    เครื่องตรวจจับความร้อนมีความสำคัญอย่างมากในการป้องกันไฟไหม้ เนื่องจากสามารถตรวจจับการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอย่างรวดเร็วในบริเวณนั้น ซึ่งอาจบ่งชี้ถึงการเกิดไฟไหม้หรือความร้อนผิดปกติได้ เครื่องตรวจจับความร้อนจะส่งสัญญาณเตือนไปยังระบบควบคุมเพื่อให้ตอบสนองอย่างทันท่วงที

    การควบคุมเหตุการณ์ได้อย่างรวดเร็วช่วยลดความเสียหายต่อชีวิตและทรัพย์สินได้อย่างมีประสิทธิภาพ

เครื่องดักจับควันไฟ (Smoke detector)

การตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบป้องกันอัคคีภัย

การตรวจสอบเครื่องตรวจจับควันเพื่อให้มั่นใจว่ายังทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพเป็นสิ่งสำคัญ เครื่องตรวจจับควันทำงานโดยการวัดความเข้มข้นของอนุภาคควันที่ผ่านเข้ามาในห้องตรวจจับ ด้วยเทคโนโลยีการตรวจจับแบบโฟโตอิเล็กทริก (Photoelectric) หรือไอออไนเซชัน (Ionization) ดังนั้น การตรวจสอบความไวของเซนเซอร์จึงมีความสำคัญมาก

    “การทดสอบการตอบสนองของเซนเซอร์อย่างสม่ำเสมอและการเชื่อมต่อกับตู้ควบคุม จะช่วยให้การแจ้งเตือนเป็นไปอย่างรวดเร็วและแม่นยำ ลดการแจ้งเตือนผิดพลาด และพร้อมใช้งานในยามฉุกเฉิน”

    เพื่อให้มั่นใจว่าอุปกรณ์สามารถตรวจจับอนุภาคควันได้อย่างแม่นยำในระยะแรก และส่งสัญญาณเตือนได้อย่างรวดเร็วตามมาตรฐานสากล

การบำรุงรักษา

    เครื่องตรวจจับควันสามารถช่วยชีวิตได้ ก็ต่อเมื่อมีการดูแลรักษาอย่างเหมาะสมและทำงานได้อย่างถูกต้อง


    ขั้นตอนที่ควรจำไว้

  • อ่านคำแนะนำจากผู้ผลิตให้ละเอียด
  • ตรวจสอบแบตเตอรี่เดือนละครั้งโดยการกดปุ่มทดสอบ (Test Button)
    หากไม่สามารถกดปุ่มได้สะดวก ให้ใช้ด้ามไม้กวาดช่วย
  • ทำความสะอาดเครื่องตรวจจับควันเป็นประจำ
    ฝุ่นละอองและเศษสิ่งสกปรกอาจรบกวนการทำงานของเครื่องได้
    ควรดูดฝุ่นบริเวณรอบ ๆ เครื่องตรวจจับควันเป็นประจำ
  • เปลี่ยนแบตเตอรี่อย่างน้อยปีละครั้ง
    เลือกวันสำคัญที่จำได้ง่าย เช่น วันเมษาหน้าโง่ (April Fool’s Day), วันครบรอบ หรือวันเกิด
    แล้วเปลี่ยนแบตเตอรี่ทุกปีในวันนั้น
    เครื่องส่วนใหญ่จะส่งเสียง ‘บี๊บ’ สั้น ๆ ทุก ๆ นาทีเมื่อแบตเตอรี่ใกล้หมด — เป็นสัญญาณเตือนให้เปลี่ยนแบตเตอรี่
  • เครื่องตรวจจับควันที่ใช้แบตเตอรี่ลิเทียมแบบอายุการใช้งาน 10 ปีจะ ไม่สามารถถอดเปลี่ยนแบตเตอรี่ได้ (ออกแบบให้ป้องกันการดัดแปลง)
  • ห้ามทาสีเครื่องตรวจจับควันโดยเด็ดขาด
  • หากควันจากการทำอาหารทำให้เครื่องตรวจจับทำงาน อย่าปิดหรือถอดเครื่องออก
    ให้เปิดพัดลมดูดอากาศ เปิดหน้าต่าง หรือโบกผ้าขนหนูใกล้ ๆ เครื่องจนกว่าเสียงจะหยุด
    หรือกดปุ่ม ‘Hush’ หากเครื่องมีฟังก์ชันนี้
  • ห้ามถอดแบตเตอรี่ออกจากเครื่องตรวจจับควัน
  • เครื่องตรวจจับควันทุกประเภทมี อายุการใช้งานจำกัด
    ควรเปลี่ยนเครื่องใหม่ ก่อนถึงวันหมดอายุที่ระบุไว้ในใบรับประกันของผู้ผลิต

การเปลี่ยนเครื่องตรวจจับควัน

    เครื่องตรวจจับควันที่เดินสายไฟถาวรและแบบใช้แบตเตอรี่ส่วนใหญ่ได้รับการออกแบบให้มีอายุการใช้งานแนะนำอย่างน้อย 10 ปี ภายใต้สภาพการใช้งานปกติ (ตามมาตรฐาน AS 3786)

  • เครื่องตรวจจับควันที่ใช้แบตเตอรี่ลิเทียมแบบ 10 ปีเป็นแบบกันงัดแงะ (tamper proof) ซึ่ง ต้องเปลี่ยนทั้งเครื่องหลังจากครบ 10 ปีนับจากวันที่ผลิต
  • หลังจากใช้งาน 10 ปี เครื่องตรวจจับควันอาจทำงานผิดปกติและประสิทธิภาพลดลงเนื่องจากฝุ่นสะสม แมลง สิ่งปนเปื้อนในอากาศ และการกัดกร่อนของวงจรไฟฟ้า
  • เครื่องตรวจจับควันทำงานตรวจจับอากาศตลอด 24 ชั่วโมง ตลอด 10 ปีจะมีการตรวจจับเป็นล้านรอบ ทำให้ส่วนประกอบต่าง ๆ เสื่อมสภาพและความน่าเชื่อถือของเครื่องลดลง
  • เมื่อเครื่องตรวจจับควันเก่าเกินไป โอกาสที่เครื่องจะทำงานล้มเหลวจะสูงขึ้น
  • เครื่องตรวจจับควันส่วนใหญ่จะมีวันที่หมดอายุหรือวันที่ควรเปลี่ยนพิมพ์อยู่บนตัวเครื่อง
  • หากต้องการคำแนะนำเพิ่มเติม ควรติดต่อผู้จัดจำหน่ายเครื่องตรวจจับควันที่ใช้

รายการตรวจสอบระบบแจ้งเหตุเพลิงไหม้

งานบริการทำความสะอาดตรวจสอบ
ตรวจสอบสถานะและฟังก์ชันของตู้ควบคุมระบบแจ้งเหตุเพลิงไหม้✔
ตรวจสอบเครื่องตรวจจับควัน✔
ตรวจสอบเครื่องตรวจจับความร้อน✔
ตรวจสอบกล่องรวมระบบแจ้งเหตุเพลิงไหม้✔
ตรวจสอบสถานีแจ้งเหตุด้วยมือ✔
ตรวจสอบเครื่องตรวจจับลำแสง (Projected Beam Detectors)✔
ตรวจสอบและทดสอบเสียงและความดังของสัญญาณเตือน✔
ตรวจสอบระบบไฟฟ้าและการรั่วไหล–
ตรวจสอบแบตเตอรี่ 24 VDC และเครื่องชาร์จแบตเตอรี่✔
ตรวจสอบหลอดไฟและไฟ LED✔
ตรวจสอบสภาพของตู้ควบคุมระบบ (FCP)✔

    หมายเหตุ: เครื่องหมายถูกสีเขียวหมายถึงงานบริการที่รวมอยู่ในราคาปกติ หากมีเงื่อนไขพิเศษกรุณาติดต่อเจ้าหน้าที่ก่อนรับบริการ

การบำรุงรักษาและการตรวจสอบระบบป้องกันอัคคีภัย (สำหรับเรือเดินสมุทร)

กรอบกฎหมายที่เกี่ยวข้อง

  • ตาม SOLAS Chapter II-2/14.2.2 กำหนดให้มีการบำรุงรักษา ทดสอบ และตรวจสอบระบบป้องกันและดับเพลิงอย่างสม่ำเสมอ
  • แผนการบำรุงรักษาต้องเป็นไปตามแนวทางของ MSC.1/Circ.1432 และ MSC.1/Circ.1516
  • แผนบำรุงรักษาต้องเก็บไว้บนเรือพร้อมให้เจ้าหน้าที่ตรวจสอบได้ทุกเมื่อ

    วัตถุประสงค์ของการตรวจสอบ

  • การบำรุงรักษาและการตรวจสอบช่วยให้ระบบทำงานได้อย่างเชื่อถือได้
  • การตรวจสอบเริ่มต้นตั้งแต่วันที่ส่งมอบเรือ หรือวันที่มีการเปลี่ยนชิ้นส่วน/ทดสอบล่าสุด
  • ต้องปฏิบัติตามคำแนะนำของผู้ผลิตควบคู่ไปกับแนวทางดังกล่าว

ตารางสรุประยะเวลาการบำรุงรักษา ทดสอบ และตรวจสอบอุปกรณ์ดับเพลิงหลัก

อุปกรณ์ระยะเวลาสรุปข้อกำหนดมาตรฐานอ้างอิง
ถังดับเพลิงแบบพกพารายปีตรวจสอบตามคำแนะนำผู้ผลิตRes.A.951(23), para.9.1
ทุก 5 ปีทดสอบการปล่อยสารดับเพลิงในระหว่างซ้อมดับเพลิงRes.A.951(23), para.9.1.1
ทุก 10 ปีทดสอบความทนแรงดัน (Hydrostatic Test)Res.A.951(23), para.9.1.2
ถังดับเพลิงเคลื่อนที่ (ล้อเลื่อน)รายเดือนตรวจสอบการมีอยู่ของถังMSC.1/Circ.1432, para.5.9
รายปีตรวจสอบตามคำแนะนำผู้ผลิตMSC.1/Circ.1432, para.7.12
ทุก 5 ปีตรวจสอบภายนอกMSC.1/Circ.1432, para.9.6
ทุก 10 ปีทดสอบความทนแรงดันMSC.1/Circ.1432, para.10.5
ถังโฟมดับเพลิงแบบพกพารายเดือนตรวจสอบตามคำแนะนำผู้ผลิตMSC.1/Circ.1432, para.5.8
รายปีทดสอบการควบคุมโฟมMSC.1/Circ.1432, para.7.11
ระบบดับเพลิง CO2 แบบติดตั้งถาวรรายเดือนตรวจสอบส่วนประกอบทุกชิ้นMSC.1/Circ.1318, para.4
รายปีตรวจสอบภายนอกMSC.1/Circ.1318, para.5
ทุก 2.5 ปีตรวจสอบปริมาณสารดับเพลิงMSC.1/Circ.1318, para.6.1
ทุก 5 ปีทดสอบการทำงานMSC.1/Circ.1318, para.6.2
ทุก 10 ปีทดสอบความทนแรงดันMSC.1/Circ.1318, para.6.1
ระบบดับเพลิงผงเคมีแห้งติดตั้งถาวรรายเดือนตรวจสอบวาล์วและเกจวัดMSC.1/Circ.1432, para.5.6
รายปีตรวจสอบภายนอกMSC.1/Circ.1432, para.7.9
ทุก 2 ปีทดสอบตัวอย่างผงเคมีMSC.1/Circ.1432, para.8.2
ทุก 10 ปีทดสอบความทนแรงดันหรือทดสอบไม่ทำลายชิ้นส่วนMSC.1/Circ.1432, para.10.3
ระบบดับเพลิงโฟมติดตั้งถาวรรายเดือนตรวจสอบวาล์วและเกจวัดMSC.1/Circ.1432, para.5.3
รายไตรมาสตรวจสอบปริมาณโฟมMSC.1/Circ.1432, para.6.2
รายปีทดสอบการทำงานและเก็บตัวอย่างMSC.1/Circ.1432, para.7.4
ทุก 5 ปีตรวจสอบชิ้นส่วนMSC.1/Circ.1432, para.9.2
อุปกรณ์ช่วยหายใจ (SCBA)รายสัปดาห์ตรวจสอบเกจวัดแรงดันถังMSC.1/Circ.1432, para.4.5
รายปีตรวจสอบสภาพการใช้งานMSC.1/Circ.1432, para.7.8.2
ทุก 5 ปีทดสอบความทนแรงดันMSC.1/Circ.1432, para.9.4
อุปกรณ์ช่วยหายใจฉุกเฉิน (EEBD)รายสัปดาห์ตรวจสอบเกจวัดแรงดันถังMSC.1/Circ.1432, para.4.5
รายปีตรวจสอบตามคำแนะนำผู้ผลิตMSC.1/Circ.1432, para.7.8.3
ระบบน้ำหมอก น้ำพ่น และสปริงเกอร์รายสัปดาห์ตรวจสอบภายนอกMSC.1/Circ.1432, para.4.7
รายเดือนตรวจสอบวาล์วและเกจวัดMSC.1/Circ.1432, para.5.4
รายไตรมาสประเมินคุณภาพน้ำMSC.1/Circ.1516, para.6.5
รายปีทดสอบการเป่าลมและน้ำMSC.1/Circ.1516, para.7.5
ทุก 5 ปีตรวจสอบวาล์วควบคุมภายในMSC.1/Circ.1516, para.9.3
ทุก 10 ปีทดสอบความทนแรงดันถังแก๊สและน้ำMSC.1/Circ.1432, para.10.2

แนวทางปฏิบัติ ITM ของระบบดับเพลิงตามข้อกำหนดของ Smithsonian Institution (SI), USA

  1. บทนี้กำหนดข้อกำหนดของ Smithsonian Institution (SI) สำหรับการตรวจสอบ ทดสอบการทำงาน และบำรุงรักษาเชิงป้องกันสำหรับ:
    • ระบบดับเพลิง
    • ระบบตรวจจับและแจ้งเหตุเพลิงไหม้
    • ระบบควบคุมควัน
    • ระบบไฟส่องสว่างฉุกเฉินและทางออก
    • ประตูหนีไฟ
    • ระบบความปลอดภัยชีวิตและอุปกรณ์อื่น ๆ
  2. ระบบความปลอดภัยและดับเพลิงเหล่านี้เป็นสิ่งสำคัญในการปกป้องชีวิตและทรัพย์สิน รวมถึงการสนับสนุนพันธกิจของสถาบัน ดังนั้นต้องมีการตรวจสอบและดูแลอย่างสม่ำเสมอเพื่อคงความเชื่อถือได้
  3. การตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาจะต้องเป็นไปตามคำแนะนำของผู้ผลิตและภาคผนวกต่าง ๆ ที่แนบไว้

B. บทบาทและความรับผิดชอบเฉพาะของแต่ละฝ่าย

1. ผู้จัดการอาคาร

  • ต้องรับประกันว่ามีการตรวจสอบและบำรุงรักษาระบบตามข้อกำหนด
  • จัดเก็บและแจกจ่ายบันทึกการตรวจสอบให้ผู้ประสานงานด้านความปลอดภัยและสำนักงาน OSHEM

2. ผู้ประสานงานด้านความปลอดภัย

  • ตรวจสอบให้แน่ใจว่ามีการดำเนินการ ITM อย่างครบถ้วนและบันทึกเป็นปัจจุบัน
  • ติดตามและเร่งรัดการซ่อมแซมข้อบกพร่องที่ตรวจพบ

3. สำนักงานบริหารจัดการและความเชื่อถือได้ (OFMR)

  • ตรวจสอบ ซ่อมแซม และบันทึกการทำงานของระบบ ITM
  • ประสานงานตารางเวลาการบำรุงรักษากับเจ้าหน้าที่อาคาร

4. สำนักงานบริการรักษาความปลอดภัย (OPS)

  • ตรวจสอบถังดับเพลิงพกพาเป็นรายเดือน
  • ตรวจสอบประตูทางออกฉุกเฉินเป็นรายสัปดาห์

5. ธุรกิจในเครือของ SI เช่น FONZ

  • ตรวจสอบและบำรุงรักษาระบบครัวและฮูดดูดควันตามระยะเวลา
  • หยุดการปรุงอาหารหากระบบดับเพลิงในครัวใช้งานไม่ได้

C. องค์ประกอบของโปรแกรม

  1. การฝึกอบรม – พนักงานที่ปฏิบัติ ITM ต้องผ่านการฝึกอบรมและมีคู่มือจากผู้ผลิต
  2. ระบบที่ถูกระงับชั่วคราว (Impairment) – ต้องเป็นไปตามมาตรการความปลอดภัยที่ระบุไว้ในบทที่ 36
  3. การตรวจสอบที่จำเป็น – ทุกรายการต้องได้รับการตรวจสอบตามภาคผนวกที่แนบไว้ (Attachment 1–17)

D. บันทึกและรายงาน

  1. บันทึกต้นฉบับ – ต้องเก็บรักษาตลอดอายุการใช้งานของระบบ เช่น แผนผัง, คู่มือ, วันที่ติดตั้ง ฯลฯ
  2. เอกสาร ITM – ต้องเก็บไว้ไม่น้อยกว่า 10 ปีสำหรับรายการที่ตรวจสอบไม่เกินปีละครั้ง
  3. ระบบจัดการข้อมูล ITM – OFMR จะต้องจัดทำฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ที่บันทึกประวัติการบำรุงรักษาและทดสอบทั้งหมด
  4. รายงาน ITM – จะต้องสรุปแนวโน้ม (เช่น อัตราความล้มเหลว อายุของระบบ) และเสนอแนวทางปรับปรุงประสิทธิภาพ

E. เอกสารอ้างอิง

ประกอบด้วยมาตรฐาน NFPA ที่เกี่ยวข้องกว่า 20 ฉบับ เช่น:

  • NFPA 10: ถังดับเพลิงแบบพกพา
  • NFPA 13: ระบบสปริงเกลอร์
  • NFPA 25: การตรวจสอบและบำรุงรักษาระบบน้ำดับเพลิง
  • NFPA 72: ระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้
  • NFPA 101: รหัสความปลอดภัยชีวิต

    ด้านล่างคือ สรุปแต่ละภาคผนวก (Attachments 1–18) จากเอกสาร “Fire Systems Inspection, Testing, and Maintenance (ITM)” โดยสถาบัน Smithsonian:

       ภาคผนวก 1: ระบบสปริงเกลอร์อัตโนมัติ (Automatic Sprinkler Systems)

  • ตรวจสอบ: เกจวัด, วาล์วควบคุม, อุปกรณ์เตือนภัย, หัวฉีด ฯลฯ รายสัปดาห์/รายเดือน/รายปี
  • ทดสอบ: การไหลหลัก (main drain), สารป้องกันการแข็งตัว, หัวฉีดอุณหภูมิสูงทุก 5 ปี
  • บำรุงรักษา: ตรวจสอบสิ่งอุดตัน, การระบายน้ำก่อนฤดูหนาว

ภาคผนวก 2: ระบบท่อส่งน้ำและสายฉีดน้ำ (Standpipe and Hose Systems)

  • ตรวจสอบวาล์ว, ท่อ, หัวต่อสาย, และอุปกรณ์เตือนภัยอย่างน้อยรายไตรมาส
  • ทดสอบแรงดัน, การไหลของน้ำ และความดันไฮโดรสแตติกทุก 5 ปี
  • ดูแลหัวฉีดและสายยางตามมาตรฐาน NFPA 1962

    ภาคผนวก 3: ท่อน้ำเอกชนสำหรับดับเพลิง (Private Fire Service Mains)

  • ตรวจสอบและทดสอบระบบท่อน้ำใต้ดิน, หัวรับน้ำดับเพลิง (hydrants), หัวฉีด (monitor nozzles)
  • การไหลและซ่อมบำรุงรายปีหรือ 3 ปี

    ภาคผนวก 4: ปั๊มน้ำดับเพลิง (Fire Pumps)

  • ตรวจสอบปั๊ม, ระบบควบคุม, เครื่องยนต์ดีเซลรายสัปดาห์
  • ทดสอบการเดินเครื่องไม่มีโหลดทุกสัปดาห์ และโหลดเต็มปีละครั้ง
  • บำรุงรักษา: ตรวจสอบแรงดัน, อุณหภูมิ, น้ำมัน, แบตเตอรี่ ฯลฯ

    ภาคผนวก 5: ถังเก็บน้ำสำหรับดับเพลิง (Water Storage Tanks)

  • ตรวจสอบระดับน้ำ, อุณหภูมิ, ความร้อน, ระบบระบายอากาศ, วาล์ว
  • ทดสอบอุปกรณ์แจ้งเตือน, เกจวัด, ตัวตัดอุณหภูมิสูง
  • ทำความสะอาดตะกอนปีละ 2 ครั้ง

    ภาคผนวก 6: วาล์วและหัวรับน้ำจากหน่วยดับเพลิง (Valves and FDCs)

  • ตรวจสอบวาล์ว, สวิตช์แทมเปอร์, ตัวกรอง, ระบบ pre action/deluge
  • ทดสอบการทำงานของวาล์ว, อุปกรณ์เตือน, อุปกรณ์ควบคุมความดัน เป็นต้น

    ภาคผนวก 7: ฮูดครัวและระบบดับเพลิงในครัว (Kitchen Hoods & Suppression)

  • ตรวจสอบหัวฉีด, เกจ, ตัวควบคุม, ลิงค์หลอมละลาย (fusible links)
  • ทดสอบระบบปิดแก๊ส/ไฟฟ้า, ระบบล้างอัตโนมัติ, และการส่งสัญญาณ
  • ล้างคราบไขมันและทำความสะอาดทุก 3-6 เดือน

    ภาคผนวก 8: ระบบ HALON

  • ตรวจสอบแรงดันและปริมาณสารดับเพลิงทุก 6 เดือน
  • ทดสอบการจ่ายสารแบบจำลอง และอุปกรณ์ช่วยทั้งหมด
  • ตรวจสอบห้องปิดผนึก และทดสอบถังทุก 5 ปี

    ภาคผนวก 9: ระบบดับเพลิงแบบก๊าซสะอาด (Clean Agent Systems)

  • เหมือนกับระบบ HALON แต่ใช้สารที่ไม่ทำลายโอโซน เช่น FM-200, Novec 1230
  • ตรวจสอบระบบห้อง, ท่อ, หัวฉีด และอุปกรณ์แจ้งเตือน

    ภาคผนวก 10: ระบบตรวจจับและแจ้งเหตุเพลิงไหม้ (Fire Detection & Alarm)

  • ตรวจสอบอุปกรณ์แจ้งเตือน, แบตเตอรี่, ระบบควบคุม, ตัวตรวจจับ
  • ทดสอบอุปกรณ์ทั้งหมดตามความถี่ที่กำหนด (บางอย่างรายเดือน บางอย่างปีละครั้ง)

    ภาคผนวก 11: เครื่องกำเนิดไฟฟ้าและแสงสว่างฉุกเฉิน

  • ทดสอบแสงสว่าง 30 วินาทีทุกเดือน และ 90 นาทีทุกปี
  • ทดสอบเครื่องกำเนิดไฟฟ้าภายใต้โหลดทุกเดือน
  • ตรวจสอบระบบเชื้อเพลิง, ระบบหล่อเย็น, แบตเตอรี่, สวิตช์เปลี่ยนแหล่งจ่ายไฟ

     ภาคผนวก 12: ประตูหนีไฟและทางออกฉุกเฉิน (Fire Doors & Exits)

  • ตรวจสอบสภาพบานประตู, ตัวปิดประตูอัตโนมัติ, อุปกรณ์ล็อก
  • ทดสอบให้แน่ใจว่าสามารถใช้งานได้และไม่ถูกกีดขวาง

    ภาคผนวก 13: ระบบลิฟต์สำหรับเจ้าหน้าที่ดับเพลิง

  • ทดสอบโหมดตอบสนองฉุกเฉินของลิฟต์ (Phase I และ II)
  • ทดสอบแสงสว่างฉุกเฉินในลิฟต์ทุกเดือน

    ภาคผนวก 14: ระบบ HVAC และควบคุมควัน

  • ตรวจสอบแดมเปอร์, ระบบแรงดันบันไดหนีไฟ, ระบบควบคุมควัน
  • ทดสอบระบบควบคุมควัน (dedicated/non-dedicated) ทุก 6 เดือน/ปี

    ภาคผนวก 15: ถังดับเพลิงแบบพกพา (Portable Fire Extinguishers)

  • ตรวจสอบรายเดือน: ตำแหน่ง, ความดัน, สภาพภายนอก, ซีล
  • บำรุงรักษาทุกปี และทดสอบแรงดัน (hydrostatic) ทุก 5–12 ปี

    ภาคผนวก 16: ระบบป้องกันฟ้าผ่า (Lightning Protection Systems)

  • ตรวจสอบสายฟ้าผ่า, หัวต่อ, จุดลงดิน ฯลฯ ตามมาตรฐาน NFPA 780

    ภาคผนวก 17: ห้องพ่นสี (Paint Spray Booths)

  • ตรวจสอบอุปกรณ์ระบายอากาศ, การสะสมสารไวไฟ, ระบบป้องกันเพลิงไหม้

    ภาคผนวก 18: การรับรอง NICET

  • แนะนำให้เจ้าหน้าที่ ITM ได้รับการรับรองจาก NICET สำหรับระบบที่ดูแล

     หลักปฏิบัติในการออกแบบ ติดตั้ง ตรวจสอบ และบำรุงรักษาระบบตรวจจับและแจ้งเหตุเพลิงไหม้ในที่อยู่อาศัยตามแนวทางของประเทศอังกฤษ

1. ขอบเขตการใช้งาน (Clause 1 – Scope)

    หัวข้อนี้ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการวางแผน ออกแบบ ติดตั้ง ทดสอบระบบ และการบำรุงรักษาระบบตรวจจับและแจ้งเหตุเพลิงไหม้ในที่อยู่อาศัยที่ครอบคลุม:

  • บ้านพักอาศัยสำหรับครอบครัวเดียว
  • บ้านที่มีหลายยูนิต (เช่น หอพัก)
  • บ้านพักผู้สูงอายุ (Sheltered Housing)
  • บ้านพักอาศัยที่มีผู้พักอาศัยต้องการการสนับสนุน (Supported Housing)

    ไม่ครอบคลุม:

  • หอพัก โรงแรม เรือ หรือที่อยู่อาศัยรวมในแฟลต/คอนโดมิเนียม
  • อาคารพาณิชย์หรือที่ไม่ใช่ที่พักอาศัย

    4. การประเมินความเสี่ยงจากอัคคีภัย (Clause 4 – Fire Risk Assessment)

    การออกแบบระบบตรวจจับและแจ้งเหตุเพลิงไหม้ควรสอดคล้องกับระดับความเสี่ยงจากไฟไหม้:

  • ความเสี่ยงสูง → ต้องมีระบบตรวจจับที่แม่นยำและมีความน่าเชื่อถือสูง
  • ความเสี่ยงต่ำ → อาจใช้ระบบง่าย ๆ ได้ เช่น สโมคอลาร์มแบบแยกตัว
  • ควรพิจารณาลักษณะผู้พักอาศัย เช่น เด็ก ผู้สูงอายุ หรือผู้มีข้อจำกัดทางร่างกาย
  • หากเบี่ยงเบนจากคำแนะนำทั่วไป ต้องมีการประเมินความเสี่ยงประกอบ (Annex A มีแบบประเมินที่แนะนำ)

     7. ระดับของระบบ (Grades of System)

    ระบบถูกจัดระดับตามความซับซ้อนและความน่าเชื่อถือของอุปกรณ์และแหล่งจ่ายไฟ:

เกรดรายละเอียด
Grade Aระบบที่ซับซ้อนสูง ใช้ CIE และแหล่งจ่ายไฟตาม EN 54-2 และ 54-4 เช่น ระบบในแฟลตหรือ HMO
Grade Cมีศูนย์ควบคุมกลาง ใช้ไฟหลัก + แบตเตอรี่สำรอง เชื่อมต่อกับอุปกรณ์ตรวจจับและแจ้งเหตุ
Grade D1/D2สโมคหรือฮีทอลาร์มที่ใช้ไฟบ้าน โดย D1 มีแบตเตอรี่แบบถอดไม่ได้ (tamper-proof) และ D2 แบบเปลี่ยนได้
Grade F1/F2อุปกรณ์ที่ใช้แบตเตอรี่เท่านั้น โดย F1 เป็นแบตเตอรี่ถอดไม่ได้ และ F2 เปลี่ยนได้โดยผู้ใช้

หมายเหตุ: ยิ่งเกรดสูง ยิ่งเหมาะกับพื้นที่เสี่ยงสูงหรือต้องการความน่าเชื่อถือ

    8. ประเภทของระบบ (Categories of System)

ระบบแบ่งตามวัตถุประสงค์ (ชีวิต หรือทรัพย์สิน):

     สำหรับปกป้องชีวิต (Category LD)

  • LD1: ตรวจจับในทุกห้องและทางเดิน
  • LD2: ตรวจจับเฉพาะในห้องสำคัญ เช่น ห้องนั่งเล่น ห้องครัว ทางหนีไฟ
  • LD3: ตรวจจับเฉพาะบริเวณทางเดินหนีไฟเท่านั้น

    สำหรับปกป้องทรัพย์สิน (Category PD)

  • PD1: ตรวจจับทุกพื้นที่ที่มีความเสี่ยง
  • PD2: ตรวจจับเฉพาะพื้นที่ที่มีความเสี่ยงเฉพาะ เช่น ห้องเก็บของมีค่า

    สามารถมีระบบผสม เช่น LD2/PD2

    ตารางข้อกำหนดขั้นต่ำ (Table 1 – Life Protection)

ตารางนี้แนะนำเกรดและประเภทของระบบตามประเภทของที่อยู่อาศัย เช่น:

ประเภทอาคารเกรดขั้นต่ำประเภท (Category)
บ้านทั่วไปD1LD2
หอพัก/บ้านหลายยูนิต (HMO)ALD2 หรือ LD1
บ้านพักผู้สูงอายุALD1
บ้านเช่า/บ้านแบ่งห้องCLD2

    การดำเนินการหลังจากเกิดเพลิงไหม้

  • ทดสอบหัวตรวจจับหรือปุ่มกดแจ้งเหตุที่อาจได้รับผลกระทบ
  • ทดสอบเสียงเตือนทุกตัว
  • ตรวจสอบอุปกรณ์ทุกชิ้นที่อาจได้รับผลกระทบ
  • ให้บริษัทบำรุงรักษาตรวจสอบระบบโดยละเอียด
  • ทดสอบฟังก์ชันเสริมทั้งหมด
  • ออกใบรับรองหลังการซ่อม

    สภาวะการแจ้งเตือนผิดพลาด

    การแจ้งเตือนผิดพลาดอาจทำให้ความเชื่อมั่นในระบบลดลง และทำให้การตอบสนองของหน่วยดับเพลิงลดระดับลง ควรดำเนินการดังนี้

  • ระบุว่าตัวตรวจจับหรือปุ่มใดที่ทำให้เกิดสัญญาณ
  • หาสาเหตุของการแจ้งเตือนผิดพลาด เช่น การเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อม
  • บันทึกไว้ในสมุดบันทึก และแจ้งบริษัทบำรุงรักษา

ภาคผนวก

    ความเหมือนและแตกต่างการตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาตามแนว NFPA 25 และ 72

  • NFPA 25 คือ มาตรฐานสำหรับการตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบสปริงเกลอร์และระบบดับเพลิงด้วยน้ำ
  • NFPA 72 คือ มาตรฐานสำหรับระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้

    ตลอดระยะเวลากว่าสองทศวรรษนับตั้งแต่มีการเผยแพร่มาตรฐาน NFPA 25 เป็นครั้งแรก ซึ่งเป็นมาตรฐานสำหรับการตรวจสอบ การทดสอบ และการบำรุงรักษาระบบป้องกันอัคคีภัยด้วยน้ำ ได้มีผู้รับเหมาด้านระบบสปริงเกลอร์หลายรายเข้าสู่ตลาดในส่วนของการตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบระงับอัคคีภัยด้วยน้ำ โดยที่ระบบสปริงเกลอร์เป็นระบบที่ใช้กันอย่างแพร่หลายที่สุด

    ในช่วงเวลานี้ มีผู้รับเหมาจำนวนเพิ่มมากขึ้นที่ได้รับประโยชน์จาก การขยายบริการให้ครอบคลุมถึงการตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้ ซึ่งสร้างคุณค่าเสริมให้กับธุรกิจบริการของตน ขณะเดียวกัน ผู้รับเหมารายอื่น ๆ ก็เพิ่งเริ่มต้นศึกษาหรือประเมินถึงประโยชน์จากการขยายบริการไปยังระบบความปลอดภัยด้านชีวิตและอัคคีภัยทุกประเภท

    ในมุมมองผิวเผิน อาจดูเหมือนว่าจุดประสงค์และวิธีการของการตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบระงับอัคคีภัยด้วยน้ำและระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้จะสอดคล้องกัน แต่ในความเป็นจริง เอกสารมาตรฐานทั้งสองมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งจำเป็นต้องทำความเข้าใจให้ถ่องแท้ก่อนจะตัดสินใจขยายบริการของผู้รับเหมาระบบสปริงเกลอร์ให้ครอบคลุมถึงระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้ เพราะหากเข้าใจผิดหรือไม่รอบคอบ อาจก่อให้เกิดผลเสียที่ไม่ได้ตั้งใจ

    แม้ว่า ทั้ง NFPA 25 และ NFPA 72 (ซึ่งเป็นมาตรฐานรหัสสัญญาณและสัญญาณเตือนไฟแห่งชาติ) จะมีข้อกำหนดเกี่ยวกับการตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษา (ITM) เหมือนกัน แต่ก็มีข้อแตกต่างที่สำคัญ:

  • NFPA 72 ครอบคลุมหัวข้อเกี่ยวกับ “การประยุกต์ใช้งาน การติดตั้ง ตำแหน่ง การทำงาน” ของระบบสัญญาณเตือน รวมถึง “การทดสอบและบำรุงรักษา” โดยมีหนึ่งบท (บทที่ 14) ที่อุทิศให้กับการตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาทั้งในช่วงเริ่มต้น (initial), การตรวจรับซ้ำ (reacceptance), และการตรวจสอบตามรอบระยะเวลา (periodic)
  • ในทางกลับกัน NFPA 25 เป็นมาตรฐานที่มุ่งเน้นเฉพาะเจาะจงในเรื่องการตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบระงับอัคคีภัยด้วยน้ำในระยะยาวอย่างละเอียด ซึ่งครอบคลุมถึงหน้าที่ความรับผิดชอบของเจ้าของระบบ รายละเอียดของงานต่าง ๆ และแนวทางแก้ไขเมื่อพบข้อบกพร่อง

    ด้วยพื้นฐานนี้ เรามาเจาะลึกกันว่าในการปฏิบัติงานด้าน ITM นั้น มีจุดใดบ้างที่ เหมือนกันและแตกต่างกัน ระหว่างมาตรฐานทั้งสอง

    ขอบเขต (Scope)

    NFPA 25 และ NFPA 72 มีความแตกต่างกันอย่างชัดเจนในเรื่องแนวทางที่แต่ละมาตรฐานใช้ในการกำหนดขอบเขตของการตรวจสอบระบบ

     ตัวอย่างเช่น

  • NFPA 25 มุ่งเน้นไปที่ “สภาพการทำงาน (operating condition)” ของระบบป้องกันอัคคีภัย และระบุไว้อย่างชัดเจนว่า “ไม่กำหนดให้ผู้ตรวจสอบต้องตรวจสอบความเพียงพอของการออกแบบระบบ”
  • ในทางตรงกันข้าม NFPA 72 ไม่มีข้อจำกัดลักษณะนี้ และไม่ได้จำกัดขอบเขตของการตรวจสอบและทดสอบไว้เพียงแค่การตรวจสอบว่าส่วนประกอบทำงานได้หรือไม่

    กลับกัน ตาราง 14.3.1 ใน NFPA 72 กำหนดให้ตรวจสอบอุปกรณ์ทั้งหมดเป็นประจำทุกปีเพื่อให้แน่ใจว่า

  • ไม่มีการเปลี่ยนแปลงที่กระทบต่อประสิทธิภาพของอุปกรณ์
  • รวมถึงตรวจสอบปัจจัยอื่น ๆ เช่น การดัดแปลงอาคาร การเปลี่ยนลักษณะการใช้งานพื้นที่ หรือการเปลี่ยนตำแหน่งอุปกรณ์

    แม้ว่า NFPA 25 จะไม่ละเลยประเด็นด้านการออกแบบโดยสิ้นเชิง โดยกำหนดให้เจ้าของระบบต้องทำการประเมินระบบก่อนทำการเปลี่ยนแปลงตัวอาคาร เช่น เปลี่ยนการใช้งาน เปลี่ยนประเภทผู้ครอบครอง หรือเปลี่ยนประเภทวัสดุที่เก็บไว้
แต่ในภาคผนวก (Annex) ของมาตรฐานได้ชี้แจงว่า

  • เมื่อการตรวจสอบระบบถูกว่าจ้างให้ดำเนินการโดยผู้ให้บริการหรือผู้รับเหมาที่มีคุณสมบัติ
  • ผู้ตรวจสอบหรือผู้รับเหมาไม่มีหน้าที่รับผิดชอบในการพิจารณาว่ามีการเปลี่ยนแปลงใด ๆ เกิดขึ้นหรือไม่ รวมถึงไม่ต้องรับผิดชอบในการประเมินระบบป้องกันอัคคีภัยหลังจากการเปลี่ยนแปลงนั้น

    ความแตกต่างด้านขอบเขตนี้มีความสำคัญมาก โดยเฉพาะเมื่อให้บริการ ITM ทั้งในระบบดับเพลิงด้วยน้ำและระบบสัญญาณเตือนอัคคีภัย

    วัตถุประสงค์ (Purpose)

    NFPA 25 และ NFPA 72 มีคำชี้แจงวัตถุประสงค์ที่แตกต่างกันอย่างชัดเจน ซึ่งช่วยอธิบายว่าทำไมทั้งสองจึง “เหมือนกันแต่แตกต่าง”

  • NFPA 72 ระบุวัตถุประสงค์ในลักษณะ “เชิงวัตถุประสงค์ (objective)” เช่น
    • การกำหนด “วิธีการ” ส่งสัญญาณ
    • “ระดับ” ของสมรรถนะ
    • และ “ความน่าเชื่อถือ” ของระบบสัญญาณเตือนแต่ละประเภท
    • รวมถึงการกำหนดระดับขั้นต่ำของสมรรถนะ การสำรอง (redundancy) และคุณภาพการติดตั้ง

สำหรับกิจกรรมด้าน ITM, NFPA 72 ระบุว่า:

  • จุดประสงค์ของการตรวจสอบตามรอบระยะเวลาคือเพื่อ “รับประกันว่าความเสียหายหรือการเปลี่ยนแปลงที่อาจกระทบต่อการทำงานของระบบจะถูกตรวจพบโดยการตรวจสอบด้วยสายตา”
  • และเพื่อ “รับประกันความน่าเชื่อถือของการทำงานในเชิงสถิติ”
  • NFPA 25 ใช้ถ้อยคำที่ มีลักษณะ “เชิงอัตวิสัย (subjective)” มากกว่า โดยระบุว่า
    • วัตถุประสงค์คือการกำหนด “ข้อกำหนดที่รับรองระดับความปลอดภัย [ในระดับสมเหตุสมผล] สำหรับชีวิตและทรัพย์สินจากอัคคีภัย ผ่านวิธีการตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาขั้นต่ำสำหรับระบบที่ใช้น้ำ”

NFPA 25 ถูกเขียนขึ้นโดย คำนึงถึงต้นทุนในการดำเนินการ ITM และความเสี่ยงที่ลดลงจากการปฏิบัติตามข้อกำหนดเหล่านั้น

    สรุปประเด็นสำคัญ

  • NFPA 72 มีแนวโน้มเน้นความครบถ้วนด้านวิศวกรรม ประสิทธิภาพ และความเชื่อถือได้ของระบบสัญญาณเตือน
  • NFPA 25 มุ่งเน้นที่การบำรุงรักษาอย่างมีประสิทธิภาพในเชิงปฏิบัติ โดยพิจารณาต้นทุนและผลกระทบในทางปฏิบัติเป็นหลัก

    ระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้มีลักษณะ ตรงไปตรงมากว่าระบบระงับอัคคีภัยด้วยน้ำ อย่างมาก เมื่อระบบถูกติดตั้งแล้ว โดยทั่วไปจะมีปัจจัยเพียงเล็กน้อยเท่านั้นที่สามารถส่งผลกระทบในทางลบต่อการทำงานและประสิทธิภาพของระบบ ตราบใดที่มีการบำรุงรักษาอย่างเหมาะสม
นอกจากนี้ ระบบสัญญาณเตือนสมัยใหม่ส่วนใหญ่เป็นแบบ addressable (สามารถระบุอุปกรณ์ได้แบบแยกเฉพาะ) และมีการ ตรวจสอบสถานะและสภาพการทำงานด้วยตนเอง (self-monitoring)

    ในทางตรงกันข้าม ระบบระงับอัคคีภัยด้วยน้ำ มีปัจจัยมากมายที่สามารถส่งผลต่อประสิทธิภาพของระบบได้ เช่น

  • แหล่งจ่ายน้ำ
  • การเปลี่ยนแปลงลักษณะการใช้อาคาร
  • ประเภทของวัสดุที่เก็บไว้และวิธีการจัดเก็บ
  • รวมถึงสภาพแวดล้อมภายในอาคาร

    ตัวอย่างของความแตกต่างในการใช้งานจากวัตถุประสงค์ของแต่ละมาตรฐาน

    เช่น ความแตกต่างระหว่างการตรวจสอบหัวสปริงเกลอร์กับอุปกรณ์สัญญาณเตือน:

  • NFPA 25 อนุญาตให้ตรวจสอบหัวสปริงเกลอร์จากระดับพื้นได้ และยกเว้นไม่ต้องตรวจสอบหัวสปริงเกลอร์ที่อยู่ในช่องเพดานหรือพื้นที่ปิดซ่อน
  • ในขณะที่ NFPA 72 ไม่มีข้อยกเว้นลักษณะนี้เลย และโดยทั่วไป วิธีการตรวจสอบของระบบสัญญาณเตือนไฟไหม้จะเหมือนกันทั้งในการตรวจรับครั้งแรกและการตรวจสอบตามรอบระยะเวลา

    การรายงานและการเก็บบันทึก (Reporting and Record Keeping)

    NFPA 25 และ NFPA 72 เหมือนกันในแง่ที่ว่าทั้งสองมาตรฐานกำหนดให้ต้องมีการจัดเก็บบันทึกของกิจกรรม ITM ทั้งหมด โดยมีข้อกำหนดคล้ายกันในการเก็บรักษาบันทึก ได้แก่

  • ต้องเก็บไว้ อย่างน้อย 1 ปีนับจากกิจกรรมตามกำหนดครั้งถัดไป

    อย่างไรก็ตาม ข้อกำหนดเกี่ยวกับ “รูปแบบของบันทึก” มีความแตกต่างกัน:

  • NFPA 25 ไม่ได้ระบุรูปแบบการรายงานที่ต้องใช้ และในภาคผนวก B เพียงให้คำแนะนำทั่วไปเกี่ยวกับการจัดรูปแบบรายงาน รวมถึงแหล่งที่สามารถดาวน์โหลดฟอร์มตัวอย่าง เช่น AFSA (American Fire Sprinkler Association) ที่เว็บไซต์ firesprinkler.org
  • NFPA 72 มีข้อกำหนดที่ชัดเจนมากเกี่ยวกับรูปแบบของรายงาน โดยระบุว่า รายงานทุกฉบับต้องใช้แบบฟอร์มที่อยู่ในบทที่ 7 หรือมีเนื้อหาขั้นต่ำที่ตรงตามฟอร์มที่กำหนดไว้ในบทนั้น

    คุณสมบัติของผู้ปฏิบัติงาน (Qualifications)

  • แม้ว่า NFPA 25 และ 72 จะใช้คำจำกัดความเดียวกันของคำว่า “ผู้มีคุณสมบัติเหมาะสม (qualified)”
  • แต่ NFPA 25 ไม่ได้ขยายความนิยามนี้เพิ่มเติมมากนัก ทำให้การตีความมีความยืดหยุ่นมากกว่า
  • สาเหตุหนึ่งคือ NFPA 25 คาดว่าเจ้าของอาคารหรือพนักงานของเจ้าของสามารถทำการตรวจสอบได้เองในหลายกรณี โดยเฉพาะงานที่ต้องทำบ่อย เช่น การตรวจสอบรายวัน รายสัปดาห์ หรือรายเดือน

    ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดคือ การตรวจสอบวาล์วควบคุมของระบบเป็นรายสัปดาห์หรือรายเดือน ซึ่ง เชื่อว่าผู้ที่มีความสามารถทั่วไปสามารถฝึกอบรมเพื่อทำงานนี้ได้

    ในขณะที่

  • NFPA 72 มีข้อกำหนดเรื่องคุณสมบัติที่เฉพาะเจาะจงและซับซ้อนกว่า โดยแบ่งประเภทบุคลากรออกตามหน้าที่ ได้แก่
    • ผู้ตรวจสอบ (inspection personnel)
    • ผู้ทดสอบ (testing personnel)
    • ผู้ให้บริการซ่อมบำรุง (service personnel)

    ซึ่งแต่ละระดับต้องมีความรู้และการฝึกอบรมที่แตกต่างกัน โดยผู้ให้บริการต้องมีความรู้สูงสุด
และ ทั้งหมดต้องได้รับการอนุมัติจากเจ้าหน้าที่ผู้มีอำนาจ (Authority Having Jurisdiction – AHJ)    สุภาษิตโบราณว่าไว้ว่า “เรายังไม่รู้ ในสิ่งที่เราไม่รู้”

  • อย่าทำการคาดเดาโดยไม่มีข้อมูลสนับสนุน
  • อย่าคิดว่า “การตรวจสอบก็คือการตรวจสอบ” ไม่ว่าจะเป็นระบบหัวสปริงเกลอร์หรืออุปกรณ์สัญญาณเตือนไฟไหม้
    เพราะนั่นไม่ใช่ความจริง และการไม่เข้าใจความแตกต่างอาจเป็น ปัจจัยชี้ขาด ระหว่างความสำเร็จหรือความล้มเหลวของธุรกิจ

    การตรวจสอบ การทดสอบ และการบำรุงรักษา (ITM) ของระบบดับเพลิง เป็นฟังค์ชั่นที่เกี่ยวข้องกัน จึงต้องจัดให้มีกำหนดการการดำเนินการที่สอดคล้องกัน ITM ต้องทำโดยบุคคลที่มีความรู้ในการออกแบบ ติดตั้ง ตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษา  มีความเข้าใจมาตรฐาน และมีประสบการณ์เพียงพอ เพื่อประกันว่าระบบดับเพลิงและอุปกรณ์มีความเชื่อถือได้ สามารถใช้ระงับการเกิดเพลิงไหม้ และจะสามารถจะใช้งานได้ตลอดเวลาที่เกิดเพลิงไหม้