การตรวจสอบบรรยากาศที่เป็นอันตรายในที่อับทึบ
อากาศเสีย อากาศไม่มีคุณภาพ มีสารพิษเจือปนในสถานที่อับทึบ เป็นสาเหตุหลักของการเกิดอันตรายจนถึงเสียชีวิตในการทำงานในพื้นที่อับทึบ การตรวจสอบเพื่อระบุสารอันตรายที่มีในที่อับทึบ เป็นการลดความเสี่ยงในการเข้าไปทำงานในที่อับทึบ
ที่อับทึบ (Confined spaces) คือบรรยากาศที่เป็นอันตราย มีความเสี่ยงต่ออันตรายของบุคคล ให้เกิดการเสียชีวิต หมดสติ ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ บาดเจ็บ หรือเจ็บป่วยกระทันหัน สาเหตุหลักได้แก่
- ออกซิเจน (Oxygen) ต่ำกว่าระดับที่ใช้หายใจ
- มีแก๊ชไวไฟ (Flammable gas) ไอระเหย (Vapor) ละออง (Mist) สูงเกิน 10% ของค่าต่ำสุด (LEL) ทึ่จะเกิดระเบิด (Explosion)
- มีแก๊สพิษ (Toxic gas) แก๊ซอันตราย
- มีฝุ่น (Dust) ของสารไวไฟมาก เข้มข้น (Concentration) จนเกิดการติดไฟได้
สารอันตรายที่ต้องตรวจสอบในที่อับทึบ
1. ออกซิเจน – OSHA (Occupation safety and health association) ยินยอมให้เข้าไปทำงาน ถ้ามีปริมาณออกซิเจนเกิน 19.5% ในบรรยากาศ ถ้าต่ำกว่าเครื่องมือวัดจะแจ้งเตือน
จะต้องมีการเป่าระบบที่อับทึบด้วยด้วยแก๊สไนโตรเจนเพื่อไล่สารพิษ ก่อนอนุมัติให้เข้าทำงาน
2. แก๊สพิษ - ต้องควบคุมระดับ (PPM) ของสาร VOC, CO, NO2 เป็นต้น ให้ต่ำกว่าระดับอันตราย การสัมผัสกับแก๊สพิษจะมีอาการปวดหัว สับสน และหมดสติ การสัมผัสแก๊สพิษนานๆจะมีผลต่อสุขภาพในระยะยาว
3. แก๊สติดไฟ - การสะสมของสารไวไฟมากพอจนเกิดไฟไหม้ได้ จะต้องควบคุมปริมาณแก๊สไวไฟและปริมาณออกซิเจนในที่อับทึบ
แก๊สที่ควรตรวจสอบ
แก๊สที่จะตรวจสอบขึ้นกับคำแนะนำโดยผู้เชี่ยวชาญด้านความปลอดภัย หรือผู้เชี่ยวชาญที่ได้รับการรับรองด้านอาชีวะอนามัย OSHA ได้ให้คำแนะดังนี้
- ออกซิเจน ต้องไม่น้อยกว่าค่าต่ำสุดที่จะเกิดอันตราย
- แก๊สไวไฟ ต้องไม่ปรากฏ
- แก๊สพิษ ต้องมีค่าที่วัดได้ (PPM) น้อยกว่าค่าที่ OSHA ให้การยินยอม
ผลการตรวจสอบค่าทั้ง 3 จะต้องบันทึกในใบอนุญาตเข้าทำงาน (Work permit) ค่าที่วัดได้ต้องน้อยกว่าระดับอันตราย ก่อนที่จะอนุมัติให้เข้าไปทำงานได้
คำแนะนำในการทำการตรวจสอบแก๊สตัวอย่าง
เครื่องมือวัดจะต้องตรวจสอบความพร้อม สภาพความสมบูรณ์ของเครื่อง และความถูกต้องของการวัดก่อนการใช้งาน เครื่องมือวัดต้องมีการทวนสอบ (Calibrate) ตามคำแนะนำของ OSHA (Occupation safety and health association) โดยบุคคลที่มีความชำนาญและได้รับการยอมรับจากสถาบัน (Certified personal)
ที่อับทึบอาจมีความเข้มข้นของสารพิษแต่ละระดับของที่อับทึบไม่เท่ากัน จึงต้องวัดค่าสารพิษที่แต่ละระดับความสูง และวัดค่าที่จุดห่าง 1 เมตร 4 ทิศทางจากบริเวณงาน เพื่อประเมินความปลอดภัย
ท่อดูดของแก๊สตัวอย่าง (Sample gas) มาตรวจสอบ ต้องเลือกให้มีความเหมาะสม เพื่อให้การดูดแก๊สตัวอย่างมายังเซนเซอร์ (Sensor) เพื่อให้ทำปฎิกริยากับแก๊สตัวอย่างภายในเครื่องมือวัดใช้เวลาสั้นที่สุด จะทำให้มีความมั่นใจได้ว่าแก๊สตัวอย่างมีค่าใกล้เคียงกับของจริงมากที่สุด
เครื่องมือที่ต้องใช้ในการตรวจสอบ
โดยทั่วไปจะใช้เครื่องมือวัดแก๊สแบบเคลื่อนที่ (Portable gas detector) ในการวัดเพื่อตรวจสอบปริมาณแก๊สอันตรายที่มีอยู่ในที่อับทึบ ต้องควบคุมให้ค่าของสารอันตรายต่างๆ ให้มีค่าต่ำกว่าระดับอันตราย (Safety limit) ก่อนที่จะอนุญาตให้เข้าไปทำงาน
การวัดต้องทำหลายๆจุด เพราะความเข้มข้นของแก๊สในแต่ละความลึกจะไม่เท่ากัน ต้องวัดหลายๆจุดเพื่อความมั่นใจในความปลอดภัย และต้องมีการวัดเพื่อตรวจสอบเป็นระยะๆเพื่อดูว่ามีการรั่วเข้ามาในระบบหรือไม่ หรือมีเกิดแก๊สอันตรายเกิดเพิ่มขึ้นในที่อับทึบหรือไม่ เพราะบางงานที่เข้าไปทำจะก่อให้เกิดสารพิษขึ้นมาเอง
ชนิดของแก๊สดีเทคเตอร์ หรือเครื่องมือตรวจสอบแก๊ส มีหลายแบบให้เลือกตามความเหมาะสมของงาน มีทั้งระบบ 4 - Gas และ 5 - Gas แต่ละชนิดจะมีข้อดีและข้อเสียและราคาต่างกัน จะต้องเลือกอุปกรณ์จากผู้ผลิตที่มีชื่อเสียง มีคุณภาพ การใช้งานใว้ใจได้ มึบริการหลังการขายดี เพื่อประกันความปลอดภัยต่อผู้เข้าไปทำงาน เครื่องมือวัดแก๊สจะต้องมีการทดสอบ ปรับแต่งการวัดค่า (Calibration) และบำรุงรักษาเป็นระยะๆ เพื่อให้เกิดความมั่นใจในความถูกต้องของการวัด